Tunesië bruist opnieuw, maar toch vaardigt onze overheid een negatief reisadvies uit. Met grote gevolgen voor de Tunesische economie, legt Chokri Ben Chikha uit.

Dat premier Charles Michel samen met zijn Nederlandse en Luxemburgse collega’s Mark Rutte en Xavier Bettel dinsdag een economische en politieke missie leidde naar Tunesië, is een goede zaak. Alleen zou het van hypocrisie getuigen als alleen veiligheid en het tegenhouden van migratie hun agenda overheersten, zonder te raken aan het negatief reisadvies.

De Tunesische samenleving is zes jaar na de revolutie springlevend. Dat kon ik eerder deze maand met eigen ogen vaststellen op het theaterfestival Les Journées Théâtrales de Cartaghe, waar ik te gast was. Tientallen voorstellingen reflecteerden in totaal uiteenlopende stijlen de complexe situatie van een door elkaar geschud land. Het publiek was talrijk en jong en vooral heel betrokken. Theater betekent er nog iets. Het is geen vrijblijvend tijdverdrijf, maar de inzet van de hevige strijd over de toekomst van dit land.

De kunstenaars die ik sprak, zijn ook geen afstandelijke observatoren van de recente ontwikkelingen, maar gooien zichzelf volop in de strijd. ‘Tijdens die eerste drie jaar na het vertrek van dictator Ben Ali vreesden we voor een Algerijns scenario. Met een burgeroorlog die tien jaar dood en vernieling zaait. Maar we hebben ons georganiseerd tegen het conservatief islamistisch project en na jaren vergaderen, betogen en vechten, durf ik te zeggen dat we de strijd (voorlopig) gewonnen hebben’, vertelde theaterdirectrice Zeyneb Farhat mij.

Zij staat aan het hoofd van het eerste onafhankelijke Tunesische theaterhuis, El Teatro, dat dit jaar zijn dertigste verjaardag viert. De beloftevolle choreograaf Hafedh Zalit zoekt zijn dansers in het diepe zuiden van het land en leidt hen zelf op. Met een internationale jury (bestaande uit Cees Vossen, Dave Schwab, Meriam Bousselmi en mezelf) bekroonden we hem met de prijs ‘Artiesten zonder Grenzen’ – een uitloper van de crowdfunding tijdens de voorstelling Join the Revolution van Action Zoo Humain. ‘Door de economische en politieke problemen gingen de bestaande dansopleidingen verloren. Maar het potentieel is er. Het verarmde en verwaarloosde zuiden van het land is vruchtbare grond voor extremistische groepen. Met dans wil ik die jongeren weer een perspectief geven’, zei Hafedh ­Zalit mij.

De argeloze toerist in Tunis merkt trouwens weinig van de enorme moeilijkheden waar het land zes jaar na de Jasmijnrevolutie mee kampt. De terrassen zitten vol, er wordt geflaneerd als nooit tevoren en de soldaten zijn minder ostentatief aanwezig dan in Brussel of Parijs. Alleen is die argeloze toerist zelf zo goed als verdwenen.

Sinds de twee aanslagen in 2015 raden de websites van Buitenlandse Zaken in Nederland en België alle niet-essentiële reizen af. De gevolgen voor de toeristische sector in Tunesië – goed voor 400.000 banen en 7 procent van het bbp – zijn catastrofaal. De hotels in de populaire badplaatsen liggen er verlaten bij. In de medina van Tunis liggen de stapels souvenirs onaangeroerd te wachten op kooplustige toeristen.

Het aantal reizigers uit België zakte met 80 procent in elkaar. Enkelingen houden dapper vol, maar dat is moeilijk met dat reisadvies en luchtvaartmaatschappijen die hun vluchten naar Tunesië schrapten. Waarom krijgen Fransen geen negatief reisadvies als ze naar Tunesië willen? Waarom geldt er geen negatief reisadvies voor Frankrijk of Turkije, twee landen die ook hard getroffen werden door terreuraanslagen?

Volgens de Tunesische ambassadeur in Brussel die we vorig jaar spraken, zijn die reisadviezen onderdeel van een diplomatiek steekspel. De Tunesische overheid kan in tegenstelling tot de Fransen of de Turken minder gewicht in de schaal leggen.

Benelux-excellenties die een economische en politieke missie naar Tunesië leiden, is prima. Maar het zou niet de eerste keer zijn dat politieke leiders uit het Westen lippendienst bewijzen aan de moedige Tunesische bevolking.

Op de G8 in Deauville meteen na de revolutie tekenden de acht rijkste landen een plechtige verklaring vol lof over de democratisering. Maar liefst 10 miljard dollar werd beloofd aan de Tunesische overgangsregering. Zes jaar later blijkt dat alleen het IMF over de brug kwam. 1,7 miljard kon Tunesië lenen, ver verwijderd van het oorspronkelijk beloofde bedrag. Bovendien hingen er aan die lening strenge voorwaarden vast. De Tunesische overheid moest de subsidies voor voedingsmiddelen verlagen, de prijs voor brandstof verhogen, flink snoeien in de overheidsuitgaven en een reeks overheidsbedrijven op de markt gooien.

Het Tunesische volk verdient beter. Zij maakten van hun land een hoopvolle plek in een barre wereld. Michel en co zouden al kunnen beginnen met het reisadvies aan te passen. Het zou de start kunnen zijn van een economische en culturele samenwerking gebaseerd op evenwaardigheid en respect.