Chantal Loïal in De Waarheidscommissie Nederland Arminius Rotterdam
Anis de Jong Mareille Labohm en Fouad Mourigh in De Waarheidscommissie Nederland Arminius Rotterdam
Moussa Ndiaye en Izah Hankammer in De Waarheidscommissie Nederland Arminius Rotterdam
De Waarheidscommissie Nederland Arnhem Huis der Provincie
Wensley Piqué in De Waarheidscommissie Nederland  Arnhem Huis der Provincie
Moussa Ndiaye De Waarheidscommissie Nederland Waalse Kerk Amsterdam
Publiek De Waarheidscommissie Nederland Waalse Kerk Amsterdam
Groepsportret van Surinaams inheemse mannen, vrouwen en kinderen met ronselaar William Mackintosh op de wereldtentoonstelling 1883 in Amsterdam.

De Waarheidscommissie Nederland

Is het een performance, een theatervoorstelling of toch een echte waarheidscommissie? De termen doen er niet toe. Kom en oordeel zelf. 

 

Met de eerste Waarheidscommissie ooit in Nederland vraagt het Vlaams theatergezelschap Action Zoo Humain aandacht voor de onderbelichte, koloniale erfenis van de human zoo. Ook Nederland stelde tot diep in de 20ste eeuw duizenden mannen, vrouwen en kinderen als ‘exotisch’, ‘wild’ en ‘primitief’ tentoon in zogenaamde 'mensentuinen'. Denk bijvoorbeeld aan de tentoongestelde Surinamers en Indonesiërs op de wereldtentoonstelling in Amsterdam (1883), de Indische Tentoonstelling in Arnhem (1928) en het Senegalese dorp op de Nenijto in Rotterdam (1928).

Beïnvloedt de human zoo vandaag nog steeds het maatschappelijke denken? Zijn het etnisch profileren door de politie, het toeslagen schandaal bij de belastingdienst, maar ook het ‘onschuldig’ delen van beeldmateriaal op social media van die ‘exotische’ reis, hier geen voorbeelden van?

Kom en oordeel zelf tijdens deze unieke en eenmalige locatievoorstelling. Minister-president Mark Rutte en koning Willem-Alexander boden recent excuses aan voor het slavernijverleden. De Waarheidscommissie pakt daarop door en gaat aan de slag met hetgeen er na de fameuze komma zou kunnen volgen. Verplaats je in de problematische nieuwsgierigheid van de bezoekers, in de ervaringen van de tentoongestelde volkeren en in de koloniale propagandamachine van de organisatoren.

Naar voorbeeld van de ‘Waarheids- en Verzoeningscommissie’ uit Zuid-Afrika spreken getuigen zich uit in woord, beeld en beweging. Voormalig politica Kathleen Ferrier en Mpho Tutu van Furth, dochter van de recent overleden Zuid-Afrikaanse aartsbisschop Desmond Tutu, leiden als voorzitters alles in goede banen.

Bron zwart-wit afbeelding: Groepsportret van inheemse Surinaamse mannen, vrouwen en kinderen met ronselaar William Mackintosh op de wereldtentoonstelling 1883 in Amsterdam. Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen. Coll.no. RV-A2-3

Nederlands Theater Festival 2024

Onze theatervoorstelling is dit jaar geselecteerd door de jury van het Nederlands Theater Festival 2024:
"Naar voorbeeld van de ‘Waarheids- en Verzoeningscommissie’ uit Zuid-Afrika spreken getuigen zich uit in woord, beeld en beweging op treffende locaties van white establishment in die steden waar ooit een human zoo heeft gestaan. De kijker wordt daar uitgedaagd niet langer vanuit het pluche toe te kijken, maar mee te denken en te doen." 

Meer info over het Nederlands Theater Festival 2024 vind je hier.

Credits

Concept/regie Chokri Ben Chikha  
Projectleiding/dramaturgie Sietske de Vries

Productieleiding Lique van Gerven
Tekstbewerking Erik-Ward Geerlings, Sharona Maguette Diop
Muziek Seppe Salomé 

Van en met Kathleen Ferrier, Mpho Tutu van Furth, Bert Sliggers, Chantal Loïal, Iris Tjoa, Mareille Labohm, Fouad Mourigh, Moussa Ndiaye, Izah Hankammer, Tamar Niamut, Anis de Jong, Mavis Carrilho, Nienke Nasserian, Wensley Piqué, David Prins, Zouzou Ben Chikha

Fotografie Kurt Van Der Elst
Video Sven Peetoom, Korrel 
Website/socials Robin Laurens, Kirsten Lipman, Oya Latifa 
Pers Ronald de Groot

Productie Action Zoo Humain
Coproductie PERPODIUM, 
DEGASTEN, Theater Rotterdam, deBuren, Internationaal Theater Amsterdam, Musis & Stadstheater Arnhem, de Brakke Grond

Met de steun van Bijlmer Parktheater, IMPACT, Theater Zuidplein, NTGent, Vlaamse Overheid, Provinciehuis Arnhem, Waalse Kerk, Debatcentrum Arminius, Fonds 21, Fonds voor Cultuurparticipatie, Fonds Podiumkunsten, Vriendenloterijfonds, Fonds ZOZ   

Met dank aan Christel Stalpaert, Quinsy Gario, Anne Helsen, Tanja Elstgeest, Shirin Mirachor, Nora Mohammed, Evelien Jonckheere en Karel Arnaut

Deze voorstelling komt tot stand met de steun van de Taxshelter van de Belgische Federale Overheid via uFund.  

Pers

De Standaard | Recensie

De verwarring die De waarheidscommissie zo sticht, is bijzonder productief: waar houdt kunst op en begint activisme? Door het publiek uiteindelijk te vragen ook daadwerkelijk in verzet te komen tegen de dehumanisering van ‘de ander’, onderstreept de voorstelling ieders eigen verantwoordelijkheid ten opzichte van de giftige nalatenschap van de mensentuinen.

Trouw.nl | Artikel

In de theatervoorstelling De Waarheidscommissie Nederland brengt een Vlaams theatergezelschap de Nederlandse geschiedenis van tentoonstellingen van ‘exotische mensen’ naar het heden. ‘Op sociale media is nog steeds een human zoo gaande voor mensen van kleur.’

De Lage Landen | Recensie

Tussen het gekrakeel van de commissieleden en de ontroerende danssolo’s van de performers komt naar het einde van de voorstelling misschien wel de krachtigste scène.

De Gelderlander | Artikel

Mensen als exotische attractie tentoongesteld in een zoo; zo lang geleden is dat helemaal nog niet (...) De pijnlijke bladzijde uit onze geschiedenis verbleekte, maar de invloed van Human Zoo's op onze maatschappij is nog voelbaar.

De Theaterkrant | Recensie

De informatie die je als toeschouwer te horen en te zien krijgt is afwisselend schrijnend, onthutsend, pijnlijk, woede en schaamte opwekkend. Gelukkig wordt er ook gewerkt met humor om het geheel verteerbaarder te maken. (...) De voorstelling houdt spiegels voor en voelt regelmatig ongemakkelijk. Hulde voor maker Chokri Ben Chikha want dat is hoognodig.

NRC | Reportage

"Het gaat erom verschillende waarheden en perspectieven met elkaar in aanvaring te laten komen." - Chokri Ben Chikha, regisseur De Waarheidscommissie