Afgelopen weekend stemden meer dan 500 toeschouwers in de Senaat over vijf beleidsaanbevelingen voor de verwerking van het Belgische koloniale verleden. Een waarheidscommissie boog zich over de tentoonstelling van mensen uit Belgisch-Congo op de wereldtentoonstellingen van 1897 en 1958 in Brussel en formuleerde beleidsadviezen gericht aan de overheden van ons land. De commissie vroeg het publiek tot slot om de adviezen goed te keuren of af te wijzen.

Onder leiding van theatermaker en onderzoeker (KASK/School of Arts/HoGent) Chokri Ben Chikha onderzocht een waarheidscommissie – met Minister van Staat Annemie Neyts als voorzitter en onder andere professor Zana Etambala (KMMA) en auteur Christophe Vekeman als getuigen – de gevolgen van de ‘mensentuinen’ op de Brusselse wereldexpo’s uit het verleden. De commissie formuleerde vijf beleidsaanbevelingen om dat specifieke hoofdstuk uit onze koloniale geschiedenis te verwerken:

• Betaling van achterstallig loon aan de nakomelingen van de tentoongestelde Congolezen tijdens de wereldexpo’s van 1897 en 1958
• Erkenning van de 'mensentuin' als immaterieel erfgoed, zodat het kan opgenomen worden in de leerplannen basis en secundair onderwijs
• Restitutie van de gestolen Afrikaanse kunst uit het AfricaMuseum
• Een snelle rechtsprocedure voor Afrikaanse artiesten, zodat zij binnen de vijf dagen een werkvisum kunnen krijgen
• Geen eerherstel en geen vergeten en vergeven van kunstenaars zoals Jef Geeraerts. Wél de bereidheid om hun uitspraken en opvattingen in de context van die tijd te bekijken en ze geen eeuwigheidswaarde te geven door ze zonder meer te bestraffen

De eerste vier adviezen werden met een ruime meerderheid goedgekeurd in de Senaat. Ook Brussels burgemeester Philippe Close liet zich via een videoboodschap horen over de ‘zoos humains’ in zijn stad: “Het is niet normaal wat er op de wereldtentoonstelling van 1958 gebeurd is. Ik bied mijn excuses aan de hele Congolese gemeenschap aan. We moeten nu samen aan een nieuwe geschiedenis bouwen.”

Het volledige statement van burgemeester Philippe Close is hier te bekijken.

De Waarheidscommissie is een artistiek onderzoek naar de waarheid over de mensentuinen uit het verleden. De commissie, opgericht door performancegroep Action Zoo Humain, werd eerder al georganiseerd in Gent (2013), Kaapstad (2014), Antwerpen (2016) en Mechelen (2017).