In de productie Orestes in Mosul van NTGent, waar Action Zoo Humain dit seizoen artiest in residentie is, kruipt actrice en theatermaker Marijke Pinoy in de huid van ‘the Nurse’, die haar omgeving observeert en analyseert. Een rol die haar persoonlijke ervaring in Mosul, waar IS in 2014 het Jihadi-kalifaat afriep, perfect lijkt te weerspiegelen.

Met Orestes in Mosul laat regisseur Milo Rau Aeschylos’ Oresteia haar antieke grootsheid, maar krijgt het verhaal van bloedwraak en verzoening een eigentijdse invulling. Marijke vertelt over haar activiteiten en onderzoek in Mosul, waar de crew tien dagen verbleef om de voorstelling te repeteren en te ensceneren.

Naoorlogse kwetsuren

“In Mosul heb ik samen met 3 collega's een workshop gegeven aan kunststudenten”, begint Marijke. “Na heel wat improvisatie- en repetitierondes speelden de jongens de scènes van de Oresteia op de plek waar hun school, voor die gebombardeerd werd, ooit stond. Ik zeg ‘jongens' omdat er maar één meisje deelnam, wat de nasleep van de oorlog in de regio benadrukt: zelfs nu het kalifaat verbrokkeld is, zijn ouders nog altijd heel beschermend over hun dochters.”

De naoorlogse kwetsuren zijn des te meer voelbaar in de vluchtelingenkampen. Onder de begeleiding van Ghietam, de Irakese zorgverlener en actrice die in de voorstelling de rol van Athene op zich neemt, kon Marijke er een bezoeken. “Door de onderlinge conflicten tussen de burgers – zowel sjiieten als soennieten – worden velen verhinderd om weer in hun eigen huis te gaan wonen, waardoor ze wel in de kampen moeten blijven", vertelt ze."Uit angst voor rellen houdt de regering de straten liever onbewoond.”

Geen oog om oog, tand om tand

Wat een enscenering van de Oresteia-trilogie kan betekenen in een conflictgebied als Mosul? Marijke: “Het thema van wrok en verzoening leeft sterk in Mosul, waardoor de acteurs zich zeer intens konden inleven in hun rol. Je merkt dat er geen wraak om de wraak meer heerst in de regio, omdat er binnen elke vrienden- en familiekring veel slachtoffers zijn gevallen. Dat is voor verwanten van gesneuvelde IS-strijders niet anders. Met het oog op de heropbouw van hun stad moeten de twee groepen naast elkaar leren leven, al is de verwarring van het individu, dat met pijn en kwetsuren kampt, nog lang niet opgelost.” 

“Op artistiek vlak stonden de acteurs enorm open voor de Europese visie op theater, en werkten ze zeer gedisciplineerd met ons samen. Omgekeerd staken wij natuurlijk zeer veel van hen op. Ik ben sterk overtuigd van de maatschappelijke kracht van theater, maar als je dagenlang samenwerkt met jonge Irakezen in Mosul, besef je hoe geprivilegieerd je bent als Europese artiest. Dankzij de videobeelden krijgen ze een belangrijke stem in Orestes in Mosul, maar idealiter zouden ze met ons op scène staan tijdens de Belgische en Europese tournee. Dat is voorlopen niet realiseerbaar. Wij hebben daarentegen wél de vrijheid om een visum aan te vragen en te gaan en staan waar we willen. Daarom vind ik het zeer belangrijk om in de toekomst mee te waken over de continuïteit van onze samenwerking en na te denken over de concrete invulling daarvan."